روش ارزایابی ریسک HAZOP

روش ارزایابی ریسک HAZOP یکی از روش های ارزیابی ریسک در سازمان ها و پروژه ها می باشد.

ارزیابی ریسک در سازمان و کشف ریسک های ایمنی و تلاش برای حذف یا کنترل آنها یکی از مهمترین اقدامات می باشد.

HAZOP چیست؟

حوادث ناشی از انتشار هاي غير منتظره مایعات و گازهاي سمی، واكنش پذیر یا قابل اشتعال در فرآیندهاي
شيميایی بسيار خطرناک است.

همچنین این موارد در تاسيسات فرآیندي بصورت ساليانه در كشور هاي مختلف گزارش شده است.

صنعت همواره از این مواد شيميایی بسيار خطرناک استفاده می كند.

این مواد هر زمان كه به درستی كنترل نشود، امکان رخداد یك واقعه وجود دارد كه به نوبه خود، امکان رخداد یك فاجعه را ایجاد می نماید.

در بين تمامی روش هاي شناسایی خطرات فرآیندي می توان گفت:

تکنيك مطالعه مخاطرات و راهبري عمليات یا به عبارت ساده تر روش ارزایابی ریسک HAZOP تکنيکی است :

1-براي شناسایی مخاطرات بالقوه و مسائل عملياتی ناشی از انحرافات طراحی

2-شناسایی عملکرد نامناسب تجهيزات فرآیندي در واحدهاي فرآیندي قدیمی، جدید

3-طرح هاي توسعه و افزایش ظرفيت به كار گرفته میشود.

یکی از مزیت های تکنیک HAZOP توجه به مسائل عملياتی در كنار مخاطرات فرآیندي است.

همانطور كه می دانيم بسياري از حوادث واحدهاي توليدي در اثر غفلت و بی توجهی به مسائل عملياتی و مخاطرات ناشی از آن پيش میآید.

این تکنيك توسط گروهی متشکل از افراد باتجربه و متخصص در رشته هاي مختلف:

فنی و مهندسی به بررسی طراحی هایی كه با استانداردهاي موجود و الزامات مربوطه مطابقت ندارند.

و باعث مشکلات عملياتی گردیده می پردازد.

در نهایت راهکارهاي مهندسی یا عملياتی را براي كاهش و رفع پيامد هاي حاصل از آن پيشنهاد می نماید.

فرایند انجام مطالعه HAZOP

روش ارزایابی ریسک HAZOP با بکارگيري شرح كامل فرآیند، به طور سيستماتيك سؤالاتی را در ارتباط با انحرافات احتمالی
هر بخش از هدف طراحی واحد مطرح می نماید.

و ميزان مخاطره آميز بودن هر انحراف را بررسی كرده و ارزیابی می نماید.

كه این انحرافات چه پيامد و اثرات منفی در ایمنی و بازدهی عمليات دارد .

و در صورت لزوم اقداماتی را درجهت رفع و جلوگيري از بروز این انحرافات منفی و كاهش پيامد هاي حاصل از آن را ارائه میدهد.

به طور کلی مراحل مطالعه روش ارزایابی ریسک HAZOP عبارتند از:

1. تقسيم بندي واحد مورد مطالعه به بخش هاي كوچکتر با عنوان گره هاي فرآیندي
2. انتخاب بخش مناسبی از واحد به عنوان گره.
3. تعيين شرایط طراحی و فرآیندي تعریف شده براي گره مورد نظر.
4. به كارگيري متغيرهاي فرآیندي متناسب با گره مورد نظر.
5. استفاده از كلمات راهنماي مناسب، به طوریکه از تركيب آنها با متغيرهاي فرآیندي، انحرافات قابل
قبول و متناسب با گره مورد بررسی شناسایی شود.
6. تعيين تمامی علل بالقوه هر انحراف با مشاركت گروهی.
7. تشخيص نتایج و عواقب هر علت در آن گره و در كل سيستم .
8. بررسی حفاظت كننده هاي موجود و ارائه پيشنهادات اصلاحی براي رفع علت و كاهش پيامدها در
صورت كافی نبودن حفاظت كننده ها با مشاركت گروهی .

9. به كارگيري انحراف بعدي و تکرار مراحل 6,7,8
10 . تعيين گره بعدي سيستم تا زمانيکه مطالعه و بررسی كامل روي تمام قسمتهاي واحد عملياتی
انجام شود.
بنا بر انجام مطالعات انجام شده روش های مختلفی برای ارزیابی ریسک وجود دارد.